احساسی که اغلب کسانی که دچار بختک میشوند دارند ( در تصویر بالا ) احساسی که کاملا اشتباه است !
فلج خواب (به انگلیسی: Sleep Paralysis) که در میان عوام به “بختک” معروف است نوعی اختلال خواب است. حالتی است که معمولاً از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد و در این مدت شخص پس از بیدار شدن از خواب و یا گاهی پیش از به خواب رفتن، توانایی انجام حرکات ارادی از خود ندارد و این حالت معمولاً با ترس همراه است.
به نظر شما بختک یا فلج خواب چیست؟
فلج خواب در هنگام بیداری، کلید موفقیت برای کسانی که می خواهند برونفکنی کنند!
آیا تا حالا شده صبح از خواب بیدار شوید و متوجه شوید که نمی توانید حرکت کنید یا صدایی کنید و این حالت برای چند دقیقه ادامه پیدا کند؟ به این حالت فلج خواب می گویند.
این اتفاق برای من می افتاد و من نمی دانستم که این حالت چیست و چرا اتفاق می افتد و سالها به خاطر آن دچار بی خوابی می شدم ولی اکنون به روشی تبدیل شده که امکان برونفکنی های مکرر را برای من فراهم می کند
مردم اولین بار چگونه با فلج خواب ملاقات می کنند و با آن آشنا می شوند؟
اشخاص معمولا موقعی که هنوز فلج خواب ادامه دارد بیدار می شوند و متوجه می شوند که نمی توانند حرکت کنند. یعنی وارد حالت (ذهن بیدار – بدن خواب) می شوند.در حالت فلج خواب شخص احساس می کند که یک لحاف سنگین از جنس سرب روی او کشیده شده. در حقیقت هیچ چیز سنگینی روی بدن قرار داده نشده و عضلات شخص هم ضعیف نشده اند. این احساس به این دلیل است که مغز باید یک سیگنال عصبی خیلی قوی تری بفرستد تا عضله حرکت کند. این باعث می شود که شخص احساس کند که در مقابل حرکت عضله او یک مقاومت وجود دارد.ممکن است که بخواهید بدانید که آیا فلج خواب خطرناک است و یا اینکه چگونه می توان آن را برطرف کرد. فلج خواب هیچ خطری ندارد زیرا این عملی است که بدن شما هر شب آن را انجام می دهد.
اگر بخواهیم حالت فلج خواب را برطرف کنیم، باید چه کار کنیم؟
تنها راهی که بدن بفهمد ذهن بیدار شده این است که ذهن باعث حرکت یک عضله در بدن شود ولی هنگامی که فلج خواب صد در صد عضلات بدن را از کار انداخته این کار امکان پذیر نیست.خوشبختانه فلج خواب فقط عضلات ارادی بدن را در گیر می کند مثل عضلات دست و پا ولی عضلات مربوط به تنفس نیمه اختیاری هستند و فلج خواب نمی تواند کاملاً آنها را از کار بیندازد و شخص حتی در فلج خواب کامل، هنوز مقداری کنترل بر تنفس خود دارد.اگر وارد حالت فلج خواب شدید و تصمیم گرفتید که از آن حالت خارج شوید تنها کافی است به شکلی تنفس کنید که با الگوی تنفس هنگام خواب متفاوت باشد. بهترین روشی که من برای این کار یافته ام این است که آهسته و عمیق نفس بکشید.بعد از ۱۰ یا ۱۵ ثانیه بدن متوجه تغییر می شود و شخص را از حالت فلج خواب خارج می کند. برای رسیدن به حالت رویای آگاهانه هیچ چیز صد درصد قابل اعتماد نیست ولی انجام فلج خواب برای من همیشه موثر بوده.بعضی افراد می گویند هنگامی که در حالت فلج خواب بیدار می شویم نمی توانیم نفس بکشیم. عدم توانایی نفس کشیدن به فلج خواب مربوط نمی شود. این افراد دارای یک بیماری به نام وقفه تنفس در هنگام خواب (sleep apnea) هستند و برای درمان آن باید به پزشک مراجعه کنند.
فلج خواب (sleep paralysis) به حالت ناتوانی در انجام حرکات ارادی حین خواب اطلاق می شـود. فلج خواب یـک تـجربـه ی دلــهره آور و هراس انگیز می بـاشد. فـلـج خـواب اغـلب اوقات هنگام بیدار شـدن از خـواب و یـا در مـوارد نـادر هنگام به خـواب رفتن رخ می دهد.
فلج خواب از چند ثانیه تا چـند دقیـقه بـه طـول می انجامد. ۲۵ تا ۳۰ درصد جـمعیت کشـور، حـداقل یک بار در طول زندگی خود اخـتـلال فلج خـواب را تـجـربه کرده اند.
فلج خواب می تواند در هر سنی رخ دهد.
علایم فلج خواب:
۱) ناتوانی در حرکت دادن تنه، دست ها و پاها و صحبت کردن (فرد از فرط ترس می خواهد فریاد بکشد و برای بیدار شدن تقلا می کند، اما گویی تلاش وی بی نتیجه است)
۲) فلج تمام و یا بخشی از عضلات بدن
۳) احساس خفگی و مرگ (گویی، چیزی روی قفسه سینه ی شما قرار گرفته است)
۴) وحشت زدگی و اضطراب.
۵) توهمات خواب (hypnagogic hallucinations): به توهمات شنیداری، دیداری و لمسی رویا مانند اطلاق می شود، مانند احساس حضور یک انسان دیگر در اتاق، احساس فشار بر روی قفسه سینه، دیدن سایه ی افراد، دیدن منبع نورانی، شنیدن صدای افراد، شنیدن صدای قدم هایی که نزدیک می شوند، دیدن شبح، احساس خروج روح از بدن، احساس شناور شدن در هوا، شنیدن صدای باز و بسته شدن درها.
تصورات غلط نسبت به فلج خواب یا بختک:
آزار و اذیت توسط جن، شیطان، دیو و یا موجودات ماورای زمینی، و یا اشتباه گرفتن آن با تجربه خروج روح از بدن.
علل ایجاد فلج خواب:
عوامل ژنتیکی، اضطراب و استرس، اختلال هراس و اختلال در نظم خواب .
مکانیسم ایجاد فلج خواب:
در طی خواب در مرحله ی حرکات سریع چشم (REM)، یعنی مرحله ای که فرد خواب (رویا) می بیند، مغز انتقال پیام های عصبی به سوی عضلات اسکلتی (به استثنای عضله دیافراگم و عضلات چشم) را متوقف می سازد، تا شما رویاهای خود را برون ریزی نکنید (یعنی مثلا وقتی در خواب می بیند می دوید، از رختخواب بلند نشوید و شروع به دویدن نکنید).
هنگامی که شما قصد دارید از خواب بیدار شوید، مغز مجدداً کنترل عضلات را
به دست می گیرد. اما گاهی اوقات، قبل از اینکه مغز کنترل عضلات اسکلتی
را به دست گیرد و عضلات از حالت فلج بودن خارج گردند، شما هوشیاری خود
را باز می یابید که نتیجه ی آن احساس ترس آور فلج بودن بدنتان خواهد بود.
نقطه ی مقابل این عارضه زمانی است که برخی افراد هنگام دیدن رویا، دست ها و پاهای خود را تکان می دهند و یا در موارد شدید تر دچار خوابگردی(راه رفتن در حین خواب) می شوند.
چه چیزهایی احتمال تکرار فلج خواب را افزایش می دهند:
۱) کسانی که به طور طاق باز و به پشت می خوابند، بیشتر به فلج خواب دچار می شوند.
۲) برنامه ی خواب نامنظم و محرومیت از خواب
۳) افزایش استرس و اضطراب
۴) تغییرات ناگهانی در سبک و یا محیط زندگی
۵) مصرف قرص های خواب آور و آنتی هیستامین ها
چگونه هنگام احساس فلج شدن بدن، خود را از این وضعیت هراس آور خلاصی بخشید:
۱) سعی کنید انگشتان دست یا پای خود را تکان دهید.
۲) چشمان خود را به شدت تکان دهید و به دنبال آن پلک ها و سر خود را.
۳) سعی کنید وضعیت خروج از بدن را در خودتان القا کنید.
درمان فلج خواب:
فلج خواب یک اختلال خواب بی خطر است. تنها با رعایت اصول بهداشت خواب، خودداری از طاق باز خوابیدن و کاهش استرس ها و ترس ها می توان تکرار آن را به حداقل رساند.
فلج خواب چیست و چگونه می توان از آن استفاده کرد؟
فلج خواب یک مکانیسم دفاعی است که بدن در هنگام خواب از آن استفاده می کند. هنگامی که شخص دارد خواب می بیند که در حال انجام یک عمل فعال است، مثل دویدن، اگر در حالت فلج خواب نباشد دست و پایش را تکان می دهد و بیدار می شود.
برای جلو گیری از حرکت دست و پا هنگام خواب دیدن، مغز ارتباط بین ذهن و عضلات بدن را قطع می کند و به این ترتیب حرکاتی که در ذهن و فکر انجام می شود به بدن منتقل نمی شود و شخص دست و پایش را تکان نمی دهد و بیدار نمی شود.
در حالت طبیعی شخص از وقوع فلج خواب با خبر نمی شود زیرا معمولاً اول ذهن به خواب می رود و آگاهی خود را نسبت به بدن و محیط اطراف از دست می دهد و سپس مغز ارتباط بین ذهن و عضلات بدن را قطع می کند. به عبارت دیگر در حالت طبیعی ابتدا شخص وارد یک حالت (ذهن خواب – بدن بیدار) می شود و سپس به یک حالت (ذهن خواب – بدن خواب) می رود.
تمام فوت و فن انجام یک رویای آگاهانه این است که به تمرکز توسط ضمیر ناخودآگاه وارد شویم بدون اینکه آگاهی خود را از دست بدهیم و فلج خواب می تواند این کار را برای ما امکان پذیر سازد زیرا شخص را به طور خود کار در حالت تمرکز توسط ضمیر ناخودآگاه قرار می دهد.
وقتی که شخص بیدار است مغز او در حالتی است که آن را (بتا) می نامند. حالت (بتا) یعنی اگر از مغز شخص نوار مغزی بگیرند و امواج مغزی را ثبت کنند اکثر امواج ثبت شده فرکانسی بین ۱۴ تا ۳۰ خواهند داشت. هنگامی که شخص وارد حالت فلج خواب می شود مغز به طور خود کار خودش را در (حالت رویا دیدن) قرار می دهد که حالت (تتا) نامیده می شود. حالت (تتا) یعنی اگر از مغز شخص نوار مغزی بگیرند و امواج مغزی را ثبت کنند اکثر امواج ثبت شده فرکانسی بین ۴ تا ۷ خواهند داشت.
دانستن این راز باعث می شود از اشتباه بزرگی که اکثر افراد در آغاز یادگیری برونفکنی می کنند، اجتناب کنیم.
اشتباه بزرگ این است که اکثر کتاب ها یی که در مورد برونفکنی نوشته شده می گویند در یک مرحله از حالت بیداری به حالت برونفکنی بروید. البته این امر ممکن است ولی برای کسانی که می خواهند به تازه گی برونفکنی کنند بسیار مشکل است. من پیشنهاد می کنم که به این صورت شروع نکنید و به جای آن از دو مرحله استفاده کنید. در مرحله اول از روش ها و دستوراتی استفاده کنید که بدن را به خواب می برد و حالت فلج خواب را ایجاد می کنند. در مرحله دوم از دستورات و تکنیک هایی خروج از بدن استفاده کنید تا از بدن خود خارج شوید و فلج خواب را به برونفکنی تبدیل کنید.
وقتی که بدن شخص در حال به خواب رفتن است چه چیزی احساس می کند؟
هنگامی که شخص در یک فلج خواب بیدار می شود احساس می کند که یک لحاف سنگین از جنس سرب روی او انداخته شده ولی وقتی می خواهد از حالت بیداری کامل وارد حالت فلج خواب شود احساس می کند که یک لحاف سنگین سربی دارد از پایین به بالا روی او کشیده می شود. ابتدا سنگینی را در ناحیه پاها احساس می کند بعد در ناحیه ساق پا و سپس رانها و به همین ترتیب تا اینکه احساس می کند یک لحاف سنگین بر روی تمام بدن و سرش کشیده شده. وقتی که شخص چنین احساسی کرد یعنی در حالت فلج خواب کامل قرار دارد .
یک راه برای ایجاد مکرر و ارادی فلج خواب این است که شخص پس از بیدار شدن هیچ حرکتی نکند. این حالت به احتمال قوی به حالت فلج خواب تبدیل خواهد شد.
وقتی می گوییم پس از بیدار شدن بدون هیچ حرکتی باقی بماند منظور این است که حتی چشمهایش را باز نکند و حتی چشمهایش را حرکت ندهد.
اگر شخص پس از بیدار شدن هیچ حرکتی نکند بدن متوجه نمی شود که آیا ذهن بیدار شده یا هنوز خواب است و اگر بی حرکت بودن ادامه پیدا کند بدن چنین فرض می کند که ذهن هنوز خواب است و دوباره فلج خواب را ایجاد می کند.
۱٫ مشاهدات مهم در مورد فلج شدن در خواب
تحقیقی که آلن چین (Cheyne, 2001) در این باره انجام داده است نشان می دهد که فلجی در خواب ، زمانی اتفاق می افتد که فرد در حالت خواب است یا می خواهد از خواب بیدار شود. چین و دیگر محققان مطالب زیر را جزء مشاهدات مهم در مورد فلج شدن در خواب بیان کردند.
فلجی در خواب غالبا بین ۳ تا ۶% در بین جمعیت جهان رخ می دهد.
تقریبا ۳۰% از جوانان ، فلج شدن در خواب را حداقل یک بار در زندگی خود تجربه می کنند.
این اتفاق هر دفعه ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت به طول انجامد.
همچنین افراد زمانی که حالت فلجی برایشان رخ می دهد موجودی را در اطراف خود احساس می کنند یا می بینند. ترس بر آنها غلبه می کند و بعضی از آنها گفته اند که نیرویی شیطانی می خواست روح از بدن آنها جدا کند و یا سعی می کرد به آنها حمله کند یا آنها را خفه کند.
در بعضی موارد، در افراد احساس فشار یا خفگی دست می دهد. و این احساس باعث می شود به سختی نفس بکشند. در اندک مواردی نیز این اتفاق به صورت تعارض جنسی تشدید می شود.
در زمان حمله ی فلج گونه بوی بدی به مشام می رسد.
این اتفاق بیشتر مواقعی رخ می دهد که شخص به پشت ( وضعیت خوابیده به پشت ) می خوابد.
افرادی که با این اتفاق روبرو می شوند از این اتفاق خجالت زده می شوند به طوری که فکر می کنند حتما از نظر روانی مشکلی دارند.
۲٫ علم مدرن در مورد فلج شدن در خواب چه می گوید؟
۲٫۱ فرضیاتی که علم مدرن توضیح می دهد
تحقیق در مورد فلج شدن در خواب همچنان ادامه دارد اما علم مدرن تا کنون نتوانسته جواب روشن و قاطعی برای درک این پدیده پیدا کند. با این وجود فرضیات مختلفی برای توضیح این نشانه های مختلف ارائه شده است که به شرح زیر است:
این فشارهای شدیدی که افراد در معرض آن قرار می گیرند باعث می شود که در زمان فلج شدن در خواب اضطراب های گذشته تسکین یابد.
این اتفاقات توهماتی شبیه به خواب دیدن هستند.
این اتفاقات به علت فعالیت بخشی از مغز است که اطراف را برای واکنش های تهدیدی و حمله ای کنترل می کند تا بتواند خطر را احساس کند. فعالیت این بخش از مغز در نبود هر گونه خطر واقعی در زمان آر ای ام – REM ( یعنی حرکت سریع چشم ) خواب موجب می شود تا فرد احساس کند تا موجود ترسناکی در اطرافش وجود دارد. ( بخش آر ای ام -REM خواب بخشی است که با خواب دیدن در ارتباط است، زمانی که می بینیم مردمک های چشم سریع حرکت می کنند. )
این اتفاقات به علت اختلال موقتی سدی است که بین حالت خواب و بیداری بوجود می آید، به طوری که بعضی از پدیده های خواب که فلجی یکی از آنها است به طور ناگهانی به بیداری می انجامد.
۲٫۲ عوامل سببی فلج شدن در خواب بر طبق علم مدرن
بر طبق علم مدرن عوامل سببی احتمالی عبارتند از :
- فشارهای زندگی
- کمبود خواب
- اختلالات دیرینه ی خواب در افرادی که مورد تجاوز جنسی قرار گرفتند
- ارتباط ژنتیکی
۲٫۳ درمان فلج شدن در خواب بر طبق علم مدرن چیست ؟
از آنجایی که دلیل و توضیح خاصی برای این پدیده وجود ندارد در نهایت تمام درمان های پیشنهاد شده کاملا تجربی هستند.
بعضی می گویند فلجی در خواب را می توان با داروی ضد افسردگی فلوکسیتاین Fluoxetine – که مانع آر ای ام- REM در خواب می شود، کنترل کرد. این دارو خصوصا برای زمانی مفید است که افسردگی نهفته وجود داشته باشد. بعضی دیگر استفاده از دارو را با بیان مطالب زیر رد می کنند:
بعضی اوقات موثرترین روشی که می توان با اختلالات روبرو شد این است که به درستی آن اختلال را درک کرد و روش های موثری که می توان با آن خود یا شریک خود را بیدار کنید، پیدا کنید.
همچنین مهم است که مطمئن باشید که بسیاری از مردم از این قضیه رنج می برند و شما تنها کسی نیستید که با آن درگیر هستید.
